Skip to content

لنتینولا ادودز شیتاکه

فهرست مطالب

مروری بر ارزش های درمانی و خواص تغذیه ای قارچ شیتاکه (Lentinula edodes)

Therapeutic values and nutraceutical properties of shiitake mushroom (Lentinula edodes): A review

, , , , , 

ترجمه فاطمه کمالی

چکیده

 قارچ ها به طور کلی به عنوان محصولات مفید با کاربردهای متعدد در صنایع غذایی و بهداشتی در نظر گرفته می شوند. قارچ شیتاکه (Lentinula edodes) یکی از قارچ‌های پرورشی و پرمصرف در سراسر جهان است. پیچیدگی‌ علم پزشکی و بروز پدیده هایی مانند مقاومت آنتی بیوتیکی، به جستجوی جایگزین هایی برای درمان و پیشگیری از بیماری ها منجر شده است. قارچ شیتاکه از نظر تغذیه ای غنی است و حاوی مواد معدنی متعدد (پتاسیم، منگنز، منیزیم، آهن و فسفر) و ویتامین ها (پرویتامین D2، ویتامین B1، B2، B6، B12 و نیاسین) است که آن را به یک منبع بالقوه تغذیه تبدیل می کند. قارچ شیتاکه حاوی ماکرو و میکرو مواد مغذی ضروری و همچنین بسیاری از ترکیبات فعال زیستی از جمله پلی ساکاریدها، آنتی اکسیدان ها، فیبر غذایی و ارگوسترول است. ترکیبات زیست فعال می توانند برای حفظ سلامتی مصرف کنندگان و پیشگیری از بیماری ها مفید باشند. قارچ شیتاکه حاوی فنول ها، پلی ساکاریدها، استرول ها است که در عملکرد اندام‌های بدن نقش دارند و در نتیجه سلامت افراد را بهبود می بخشد.

 

دامنه و رویکرد 

این بررسی بر روی کشف پتانسیل درمانی L.edodes و توصیف چندین ویژگی تغذیه‌ای قارچ شیتاکه متمرکز شده است که می‌تواند در پیشگیری و درمان بیماری‌ها مفید باشد. خواصی مانند ضد میکروبی، ضد ویروسی، ضد سرطانی، ضد چاقی، ضد دیابت، آنتی اکسیدان و غیره با تمرکز بر آخرین به روز رسانی‌های علمی در این مقاله مورد بحث قرار گرفته اند.

 

 

یافته ها و نتیجه گیری های کلیدی 

مشاهده شده است که قارچ شیتاکه یکی از غذاهای ارزشمندی است که می تواند اثرات مفید متعددی را برای مصرف کننده داشته باشد. به دلیل وجود بسیاری از ترکیبات زیست فعال، می تواند به طور همزمان به عنوان یک عامل ضد میکروبی، ضد ویروسی، ضد سرطان/ضد تومور، ضد دیابت، ضد هیپرلیپیدمیک، ضد کلسترول، آنتی اکسیدان، ضد پیری، محافظ کبد و تعدیل کننده ایمنی عمل کند. با این وجود، عواملی مانند سویه قارچ، شرایط رشد، بستر، روش استخراج و دما نیز بر نتایج مطالعات تأثیر می‌گذارند. علاوه بر این، نتایج در مورد جامعه مورد مطالعه غیر انسانی، مانند حیوانات نیز نتایج مثبتی را نشان داده است، اما به دلیل نتایج متفاوت، تحقیقات بیشتری لازم است. نکته مهم این است که شواهد اثرات مفید شیتاکه در انسان دیریاب است و مطالعات بالینی طولانی مدت مورد نیاز است.

 

چکیده تصویری

 

معرفی

عادات غذایی مردم در دوران مدرن با مصرف مداوم غذاهای ناسالم تغییر کرده است. همچنین تغییر سبک زندگی به سوی کم تحرک تر شدن هرچه بیشتر منجر به بیماری هایی مانند چاقی، امراض قلبی، سرطان، آرتریت و بسیاری موارد دیگر شده است (داس و همکاران، ۲۰۱۲). اکنون مردم به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، دوست دارند غذاهایی بخورند که دارای فواید دارویی هستند، زیرا بیشتر از علل بیماری ها آگاه هستند. اگرچه، استفاده از غذا برای مقاصد دارویی از دیرباز گزارش شده است. حدود ۲۵۰۰ سال پیش، بقراط گفت: “بگذارید غذا داروی شما باشد و دارو غذای شما” (داس و همکاران، ۲۰۱۲). این گفتار به دنبال جلب توجه همه‌ی مردم از جمله طبیبان و محققان و همچنین انسان‌های عادی است. این مفهوم همچنین توسط علم پزشکی ثابت شده است که میزان استفاده از غذا را برای پیشگیری و درمان بیماری ها افزایش داده است (دورازو و همکاران ۲۰۲۰). غذایی که نه تنها تغذیه می کند بلکه برای اهداف دارویی نیز استفاده می شود به عنوان غذای مغذی شناخته می شود. کلمه Nutraceutical ترکیبی از “تغذیه” و “داروسازی” است که نشان می دهد غذا دارای فواید دوگانه است. اگرچه مکانیسم اثر غذا های مغذی هنوز نامشخص است، اما ممکن است یک یا چند عملکرد مانند پیشگیری از بیماری ها، جلوگیری از پیری، بهبود سلامت، افزایش ایمنی و افزایش امید به زندگی را به همراه آورد. (دالیو و همکاران ۲۰۱۹).غذاهای مغذی حاوی ترکیبات یا مواد شیمیایی خاصی هستند که برای مصرف کنندگان مفید است. به عنوان مثال، ترکیباتی مانند فیبر غذایی، پلی ساکاریدها، آنتی اکسیدان ها و پلی فنل ها تاثیر مثبتی بر سلامت انسان دارند (داس و همکاران ۲۰۱۲) و بنابراین، غذاهای حاوی این ترکیبات غذا های مغذی محسوب می‌شوند. به طور کلی دیده شده است که غلات، سبزیجات و میوه ها حاوی بسیاری از این ترکیبات مفید و مواد شیمیایی هستند و بنابراین به عنوان غذاهای کاربردی یا مغذی شناخته می شوند. قارچ ها فانگی های خوراکی و یکی از محصولات کشاورزی با رشد سریع هستند. قارچ ها در حال کسب محبوبیت بیشتر و تبدیل شدن به یکی از اجزای حیاتی رژیم غذایی انسان هستند(موریس و همکاران، ۲۰۱۶). چشم انداز تغذیه ای قارچ در بررسی های متعددی ارائه شده است (رحمان ساجون و همکاران، ۲۰۱۸ ریزو و همکاران، ۲۰۲۱). در بسیاری از نقاط جهان، قارچ معمولاً به عنوان غذا استفاده نمی شود. اما تحقیقات در چند دهه گذشته فواید تغذیه ای و دارویی آنها را نشان داده است که در نتیجه قارچ ها را به یک منبع غذایی جذاب تبدیل کرده است. امروزه اعتقاد بر این است که قارچ یک غذای مغذی است که انسان را تغذیه میکند و همچنین دارای اثرات درمانی است. چندین قارچ دارای اثرات دارویی هستند مانند گانودرما، آگاریکوس، لنتینوس، فلامولینا و بسیاری دیگر (موریس و همکاران، ۲۰۱۶).

قارچ شیتاکه (Lentinus edodes) دومین قارچ خوراکی بزرگ است که از نظر تولید و استفاده در چند سال گذشته رشد فزاینده ای را تجربه کرده است (سالون و همکاران ۲۰۲۱). این قارچ نه تنها مواد مغذی را برای مصرف کنندگان فراهم می کنند، بلکه فواید آن نیز چند وجهی است. گزارش های متعددی در مورد فواید تغذیه ای و سلامتی قارچ شیتاکه وجود دارد که بهبود سلامت تا پیشگیری از بیماری ها را شامل می شود. این بررسی به طور ویژه بر روی خواص درمانی تغدیه‌ای قارچ شیتاکه تمرکز دارد.

 

خواص درمانی گزارش شده از قارچ شیتاکه (Lentinus edodes)

تحقیقات قابل توجهی در مورد قارچ شیتاکه به عنوان یکی از قارچ های پرورشی و مورد استفاده، انجام شده است. این تحقیقات به طور گسترده برای ویژگی ها و مزایای بالقوه ای که می تواند به کاربران ارائه شود که بر سلامت آنها تأثیر مثبت دارد، مورد مطالعه قرار گرفته است. از نظر تغذیه، قارچ شیتاکه دارای مواد معدنی، پروتئین و ویتامین است (شارما و پراکاش ۲۰۱۹). قارچ شیتاکه دارای غلظت بالاتری از ویتامین ها مانند پرو ویتامین D2، ویتامین B1، B2، B6، B12 و نیاسین است.

ضد میکروبی

کشف آنتی بیوتیک ها یکی از مفیدترین اکتشافات قرن محسوب می شود که به علم پزشکی در درمان بیماری های کشنده کمک کرده است. بسیاری از بیماری های غیر قابل درمان در حال حاضر با استفاده از آنتی بیوتیک قابل درمان هستند. اما در عین حال، ظهور باکتری های مقاوم چالش جدی دیگری را برای علم پزشکی ایجاد می کند. کشف خواص مغذی در محصولات غذایی و پتانسیل آنها برای مهار رشد میکروبی امیدوار کننده است. قارچ شیتاکه یکی از غذاهای مغذی است که خواص ضد میکروبی فراوانی از خود نشان داده است.

ضد ویروس

خواص ضد ویروسی قارچ شیتاکه توسط محققان مورد بررسی قرار گرفته است، اما موضوعی نسبتا کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مقالات تحقیقاتی و بررسی های کمی در مورد این جنبه از قارچ شیتاکه وجود دارد. اما تحقیقات موجود نشان داده است که در میان خواص بسیار، خاصیت ضد ویروسی یکی از مهم ترین ویژگی های این قارچ است. قارچ شیتاکه دارای خواص ضد ویروسی در برابر چندین ویروس است. (الحسینی و همکاران ۲۰۲۱)، نشان داد که عصاره L. edudes در مقابل ویروس پاپیلوم انسانی یا همان عامل اچ پی وی تاثیرات شگرفی از خود نشان داده است و این قارچ مغذی را به یکی از مهمترین منابع غذایی برای مقابله با ویروس ها بدل کرده است.

ضد نئوپلاستیک/ضد تومور/ضد سرطان 

توانایی قارچ شیتاکه برای پیشگیری یا مهار سرطان، تومور یا شرایط نئوپلاستیک(رشد غیر عادی سلول‌ها) به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته است . تعداد زیادی مقاله تحقیقاتی در مورد خواص ضد نئوپلاستیک قارچ وجود دارد. رشد نئوپلاستیک می تواند خوش خیم یا بدخیم (سرطان) باشد. از آنجایی که سرطان یکی از بحرانی ترین بیماری هاست که در صورت عدم شناسایی و درمان می تواند کشنده باشد. استخراج پلی ساکارید‌های  L. edodes و استفاده از آن ها برای جلوگیری از نئوپلاستیک و رشد تومور‌ میتواند جان میلیون‌ها نفر را نجات دهد همچنین مصرف این قارچ در رژیم غذایی روزانه اثرات پیشگیرانه دارد.

 

آنتی اکسیدان

در میان خواص بسیار مورد مطالعه قارچ شیتاکه، خاصیت آنتی اکسیدانی آن غالب است. قارچ شیتاکه دارای خواص آنتی اکسیدانی بالایی است که آن را به یک ماده غذایی کاربردی با تأثیر مثبت بر سلامت انسان تبدیل می کند. اعتقاد بر این است که ترکیبات آنتی اکسیدانی از سلول ها در برابر رادیکال های آزاد که می تواند باعث سرطان، قلب و سایر بیماری ها شود محافظت می کنند (گارسیا و همکاران، ۲۰۲۱). بنابراین، مصرف مواد غذایی سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدانی می تواند به پیشگیری از چنین بیماری هایی کمک کند.

 

ضد دیابت

اثرات درمانی قارچ ها به خوبی مستند شده است و چندین مقاله در این زمینه منتشر شده است (داس و همکاران ۲۰۲۰ ; ونتورلا و همکاران ۲۰۲۱). به صراحت، فواید فارماکولوژیک متعددی از جمله شرایط ضد دیابت و هایپرگلایسمی یا هیپوگلایسمی(افزایش یا افت قند خون) گزارش شده است. قارچ ها حاوی ترکیبات شیمیایی خاصی هستند که به مصرف کننده برای حفظ بدن سالم کمک می کند، اما استفاده بیش از حد از قارچ ها نیز برای سلامتی خوب نیست و می تواند عوارض نامطلوبی داشته باشد (ناتالیا).

 

ضد چاقی

چاقی یکی از بزرگترین نگرانی ها در مراقبت های بهداشتی مدرن است که می تواند منجر به چندین مشکل سلامتی مانند بیماری های قلبی عروقی، دیابت و سایر مشکلات روانی شود. دلیل اصلی چاقی، سبک زندگی است که بر سلامت جسمانی تمرکز ندارد. تفاوت بین انباشت انرژی و مصرف آن منجر به تجمع چربی و چاقی می شود (مصطفی و همکاران، ۲۰۲۲). درمان اولیه در پیشگیری از چاقی، یک غذای سالم و متعادل و ورزش است. در حال حاضر، استفاده از قارچ ها در رژیم غذایی به داشتن غذایی متعادل و پیشگیری از بروز چاقی کمک می‌کند.

 

محافظ کبد

قارچ شیتاکه همچنین دارای طبیعت محافظ کبد است. تحقیقات موجود نشان داده است که شیتاکه تأثیر مثبتی بر سلامت کبد دارد (گلاموچیلا ۲۰۱۸). با این حال، از سال ۲۰۱۵ مطالعات کمتری در این زمینه بازیابی و منتشر شد. در سال ۲۰۱۷ متوجه شدند که موش های تغذیه شده با L. edodes غلظت آنزیم های آلانین ترانس آمیناز و آسپارتات ترانس آمیناز را به طور قابل توجهی کاهش داده اند که حضور آنها در غلظت های بالاتر نشان دهنده آسیب کبدی است. 

 

هیپرکلسترولمیک

بهبود متابولیسم انرژی در ارگانیسم های تغذیه شده با قارچ شیتاکه یک پدیده به خوبی گزارش شده است. کلسترول بالا می تواند برای فرد مضر باشد زیرا می تواند منجر به رسوب چربی در رگ های خونی شود که در نهایت جریان خون از طریق شریان ها را مختل می کند. این می تواند منجر به فشار خون شود و به طور جدی تر به عنوان حمله قلبی یا سکته تظاهر کند. بنابراین جلوگیری از افزایش غلظت کلسترول در خون از نظر سلامتی از اهمیت بالایی برخوردار است.

 

تعدیل کننده ایمنی

تعدیل ایمنی فرآیندی است که در آن سیستم ایمنی به روشی مفید برای محافظت از سلول‌ها در برابر شرایط مختلف مانند سرطان و عفونت، اصلاح یا تعدیل می‌شود. تعدیل ایمنی یکی از جنبه های مهم قارچ شیتاکه است. آزمایشات روی حیوانات نشان داده است که قارچ شیتاکه ایمنی و پاسخ سیستم ایمنی را بهبود می بخشد. در این زمینه (کریشنان و همکاران ۲۰۲۱) اثر درمانی ترکیبی قارچ شیتاکه و ریشه گون را بررسی کردند. 

سایر کاربردها و اثرات نامطلوب قارچ شیتاکه علاوه بر فواید تغذیه ای، کاربردهای گسترده ای نیز دارد. همچنین برای افزایش ماندگاری محصولات غذایی مانند سوسیس و کالباس مورد بررسی قرار گرفته است. عصاره اتانولی قارچ فعالیت ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی بهتری را نشان داد و ماندگاری سوسیس را افزایش داد (وان با و همکاران، ۲۰۱۷). به طور مشابه، بهره برداری از نقش ضد میکروبی آن نیز برای جلوگیری از پاتوژن های گیاهی مورد بررسی قرار گرفته است (کاور و همکاران ۲۰۱۹) مهار اروینیا(باکتری بیماری زا برای گیاهان) را با استفاده از این قارچ گزارش کردند.

 نتیجه گیری و مسیرهای آینده

در نهایت، می توان به طور خلاصه گفت که قارچ شیتاکه یکی از غذاهای مفیدی است که می تواند اثرات مفید متعددی را بر مصرف کننده بگذارد. می تواند به طور همزمان به عنوان یک عامل ضد میکروبی، ضد ویروسی، ضد سرطان/ضد تومور، ضد دیابت، ضد چربی خون، ضد کلسترول، آنتی اکسیدان، ضد پیری، محافظ کبد و تعدیل کننده ایمنی عمل کند. در مطالعاتی که پتانسیل ذکر شده L. edodes را روشن می‌کند، عموماً آزمایش‌هایی با سلول‌های کشت شده آزمایشگاهی یا حیوانات انجام شده است.

تضاد منافع

نویسندگان اعلام می کنند که هیچ تضاد منافع وجود ندارد.

 

قدردانی

این کار توسط پروژه های کلیدی تحقیق و توسعه استان ژجیانگ، چین (2019C02081) پشتیبانی شده است.

منابع

 

×